CHARAKTERYSTYKA WŁAŚCIWOŚCI MOWY DZIECKA W WIEKU PRZEDSZKOLNYM

MOWA I LOGOPEDIA

Logopedia to nauka o kształtowaniu właściwej mowy w okresie jej rozwoju, usuwaniu różnego rodzaju wad i zaburzeń wymowy, a także nauczaniu mowy w przypadku jej braku.

Mowa nie jest umiejętnością wrodzoną – człowiek nabywa tej umiejętności w ciągu całego swojego życia poprzez kontakty z innymi ludźmi. Prawidłowe kształtowanie się i rozwój mowy dziecka jest podstawą w kształtowaniu i rozwoju jego osobowości. img01Dzięki rozumieniu poznaje otaczający je świat, a dzięki umiejętności mówienia potrafi wyrazić swoje spostrzeżenia, pragnienia, uczucia oraz przeżycia.

Kształtowanie się mowy dziecka ma ścisły związek z jego rozwojem społeczno-emocjonalnym. Rozwój mowy dzieci w wieku przedszkolnym jest bardzo zróżnicowany, u wielu dzieci występuje oprócz wad wymowy, opóźniony rozwój wymowy lub niechęć do mówienia, jąkanie, zaburzenia słuchu fonematycznego lub zaburzenia analizy i syntezy słuchowej. Występowanie tych zaburzeń ma istotny wpływ na przebieg procesu nauczania w okresie wczesnoszkolnym, dlatego też warto jak najszybciej skorzystać z pomocy specjalisty – logopedy.

Zadania logopedy w przedszkolu:

1. Profilaktyka logopedyczna – zapobieganie powstawaniu wad wymowy i czuwanie nad prawidłowym rozwojem mowy wszystkich dzieci – logorytmika.
2. Diagnoza logopedyczna – przeprowadzenie badań przesiewowych, diagnozowanie dzieci pod kątem wad wymowy i zaburzeń mowy.
3. Terapia logopedyczna – objęcie indywidualną opieką terapeutyczną dzieci, które wymagają wsparcia logopedycznego.
4. Współpraca z rodzicami, specjalistami oraz nauczycielami przedszkola w celu ujednolicenia działań terapeutycznych, poprawy efektywności terapii.

Dla prawidłowego rozwoju mowy niezbędne jest prawidłowe funkcjonowanie aparatu mowy, w skład którego wchodzi aparat artykulacyjny, aparat oddechowy i aparat fonacyjny. Zapraszam Państwa do skorzystania z ćwiczeń, jakie proponuję i wspólnej zabawy z dzieckiem, która z pewnością przyniesie dużo radości, a dodatkowo korzystnie wpłynie na rozwój mowy.

GIMNASTYKA BUZI I JĘZYKA CZĘŚĆ I

Warunkiem prawidłowego wymawiania wszystkich głosek jest prawidłowa budowa oraz sprawne działanie narządów artykulacyjnych. Realizacja – wymawianie poszczególnych głosek wymaga różnego układu artykulatorów i różnej pracy mięśni. warg, języka, podniebienia miękkiego i żuchwy. Ruchy te muszą być bardzo dokładne, tzn. powinny być wykonane w ściśle określony sposób, a także w danym miejscu jamy ustnej. Na przykład przy realizacji głoski s niezbędne jest zbliżenie siekaczy do siebie, co możliwe jest tylko przy prawidłowym zgryzie. Tak więc dla poprawnego artykułowania dźwięków mowy konieczna jest zarówno sprawność, jak i prawidłowa budowa aparatu artykulacyjnego.

Ćwiczenia aparatu artykulacyjnego mają na celu:

• usprawnianie języka, warg, policzków, podniebienia miękkiego i żuchwy,
• opanowanie umiejętności świadomego kierowania ruchami narządów artykulacyjnych,
• wyrobienie wrażliwości miejsc i ruchów w jamie ustnej, istotnych dla prawidłowego wymawiania dźwięków,
• usprawnienie koordynacji ruchowej w zakresie aparatu artykulacyjnego,
• wyuczenie prawidłowego połykania.

Zestaw i proporcje ćwiczeń uzależniamy od realizacji określonego celu – w tym celu warto zasięgnąć porady logopedy!
Ćwiczenia powinny być prowadzone codziennie przez ok. 5–10 minut, pamiętając jednak, że czas ich trwania i liczbę powtórzeń należy dostosować do indywidualnych możliwości dziecka.
Na początku ćwiczymy z dzieckiem przed lustrem, kiedy potrafi już wykonać je bez kontroli, można wykorzystywać każdą nadarzająca się okazję: spacer, jazdę samochodem czy drogę do przedszkola. Ćwiczenia artykulacyjne powinny być wykonane dokładnie, dlatego nie jest wskazany pośpiech, ani zbyt duża liczba ćwiczeń w ciągu jednych zajęć. Korzystniej jest powtarzać je przy różnych okazjach, aż zostanie osiągnięta precyzja i szybkość ruchów narządów artykulacyjnych.

Gimnastykę aparatu mowy rozpoczynamy od ćwiczeń najprostszych stopniowo zwiększając ich trudność. Na początku możemy wykorzystać naturalne sytuacje:

• Po posiłku pozwólmy dziecku wylizać talerz językiem jak kotek. To ćwiczenie mało eleganckie, za to bardzo skutecznie gimnastykuje środkową część języka.
• Po śniadaniu posmarujmy dziecku wargi miodem, kremem czekoladowym i poprośmy, aby zlizał je dokładnie jak miś czy kotek.
• Kiedy dziecko ziewa nie gańmy go, lecz poprośmy, aby ziewnęło jeszcze kilka razy, zasłaniając usta.
• Jeśli dziecko dostało lizaka zaproponujmy mu, aby lizało go unosząc czubek języka ku górze.
• Przy porannym i wieczornym myciu zębów zaproponujmy dziecku liczenie zębów lub witanie się z nimi w ten sposób, aby czubek języka dotknął każdego zęba osobno.
• Dmuchanie na talerz z gorącą zupą, chuchanie na zmarznięte dłonie, cmokanie, żucie pokarmów a nawet wystawianie języka to też ćwiczenia aparatu artykulacyjnego.

GIMNASTYKA BUZI I JĘZYKA CZĘŚĆ II

Oddychanie jest czymś tak naturalnym i oczywistym, że rzadko zastanawiamy się nad jego znaczeniem, a przecież jest ono podstawą prawidłowej wymowy. Dzieci, które mają zaburzenia oddechowe, czasem wręcz nie mogą mówić. Tak bywa zarówno w przypadku słabych mięśni oddechowych, jak i wtedy, gdy napięcie mięśniowe jest zbyt silne.

Dzieci powinny oddychać nosem w czasie snu, a także wtedy kiedy nie mówią (np. podczas zabawy, oglądania bajki itp.).

Celem ćwiczeń oddechowych jest:

• poszerzenie pojemności płuc,
• wzmocnienie mięśni biorących udział w oddychaniu,
• wyrobienie toru oddechu przeponowego,
• odróżnienie fazy wdechu i wydechu,
• wyrobienie umiejętności szybkiego, pełnego wdechu i wydłużonej fazy wydechowej,
• dostosowanie długości wydechu do czasu trwania wypowiedzi, zsynchronizowanie pauz oddechowych z treścią wypowiedzi.

Dlaczego oddychanie nosem jest tak istotne?

Droga powietrza przechodzącego przez nos jest dłuższa, powietrze oczyszcza się i ogrzewa. Jeśli dzieci oddychają podczas snu i milczenia ustami, tworzą się u nich nieprawidłowe nawyki oddechowe, a ponadto częściej się przeziębiają.Dlatego właśnie w dzień i podczas snu dziecko powinno oddychać nosem bo tylko taki tor oddechowy zapewnia właściwy rozwój aparatu artykulacyjnego. Nieprawidłowe oddychanie wpływa niekorzystnie na wymowę - oddychanie przez usta powoduje, że powietrze przepływające ponad językiem utrudnia jego właściwą pionizację. Dziecko ma w związku z tym problemy z artykulacją głosek wymagających podniesienia czubka języka - sz, ż, cz, dż, l, r.

W czasie mówienia powietrze wdychane jest głównie ustami a wydychane ustami lub nosem, w zależności od wypowiadanych dźwięków. Prawidłowy oddech podczas wypowiedzi to rytmiczny szybki wdech wykonany bez podnoszenia ramion i powolny, długi wydech, podczas którego odbywa się wypowiedź.
Dzieci mające kłopoty z prawidłowym gospodarowaniem powietrzem mówią niewyraźnie, nawet jeśli nie mają zaburzeń artykulacyjnych. Zacinają się przy mówieniu, przerywają kwestie w najmniej spodziewanym momencie, “połykają” końcówki wyrazów. Mówią za głośno lub zbyt cicho. W mowę zaangażowane jest całe ciało. Dziecko mówiąc unosi ramiona, wyciąga szyję, staje na palcach itp.

GIMNASTYKA BUZI I JĘZYKA CZĘŚĆ III

Ćwiczenia fonacyjne mają na celu nauczanie dzieci właściwego posługiwania się głosem, wykształcenie u nich odpowiedniej wysokości i umiejętności właściwego stosowania natężenia głosu w czasie mówienia. Zadaniem ćwiczeń fonacyjnych jest zmniejszenie napięcia mięśni krtani, ustawienie prawidłowej emisji głosu, nauczenie mówienia na wydechu oraz stosowanie w trakcie mówienia przerw na nabranie powietrza w odpowiednich miejscach.

Dzięki ćwiczeniom głosowym, prowadzonym w formie zabawowej, utrwalamy prawidłową wymowę, zapobiegamy wadom, korygujemy zaburzenia. Nie są one trudne, dzieci chętnie w nich uczestniczą, zwłaszcza, gdy w zabawach towarzyszą im rodzice. Powodzenie tych ćwiczeń zależy w znacznej mierze od regularnego oddechu i umiejętności wydłużania fazy wydechowej, dlatego warto je wykonywać po przeprowadzeniu podstawowych ćwiczeń oddechowych.

Prowadzenie ćwiczeń tego rodzaju pozwala na zlikwidowanie u dzieci głosów zbyt piskliwych, krzykliwych, takich, które utrudniają odbiór mowy.

Ćwiczenia fonacyjne powinny być prowadzone po podstawowych ćwiczeniach oddechowych, a potem łącznie z tymi ćwiczeniami oddechowymi, które wydłużają fazę wydechową.
Ćwiczenia fonacyjne powinny być krótkotrwałe, aby nie przeciążać zbytnio mięśni krtani.

Oto kilka propozycji ćwiczeń fonacyjnych, które warto wykonywać razem z dzieckiem:

1. Na początek, aby zlikwidować ewentualne napięcie mięśni krtani i gardła, proponuję zabawę w misie. Senne misie ziewają (ziewamy wraz z dzieckiem). Teraz mruczą cichutko – mruczymy razem z dzieckiem. Przeciągają się i znowu mruczą mmmmm, tym razem ulubioną melodię.
2. Do przedłużonego mmmmmm dodajemy samogłoski na końcu (mmma, mmmo, mmmu, mmme, mmmi) i na początku (amm, ommm, ummm, emmm, immm). Możemy też samogłoski łaczyć w ciag wypowiadanej z przedłużeniem spółgłoski nosowej (mmmammm, mmmommm, mmmummm, mmmemmm, mmmimmm itd.). Zwracamy uwagę na wibrację płatków nosowych i krtani.
3. Dzieci uczymy również modulowania siły głosu, np. nucąc kołysankę dla  misia - aaaaaaaaaaaaaaa, oooooooooooo, eeeeeeeeeeeeee (śpiewane na melodię Aaaa , kotki dwa...).
4. Zabawa „Na scenie” – dziś w operze wielki konkurs! Udział wezmą znani i lubiani śpiewacy – lalka, miś, lisek, piesek, jeżyk i żyrafa (dowolne zabawki lub maskotki naszego dziecka). Pierwsza na scenę wychodzi Lalka, kłania się i śpiewa: AAAAAAAAAAAAA – cichutko, potem coraz głośniej (początkowo śpiewamy razem z dzieckiem, ale zachęcamy je, by samodzielnie wybrzmiewało samogłoskę). Śpiewa wysokim głosem (naśladujemy samogłoskę wraz z dzieckiem), a potem niskim (śpiewamy razem). Widzowie biją brawo. Ale oto na scenie pojawia się Lisek. Teraz ona zaśpiewa. EEEEEEEEEE (śpiewamy). Nisko, wysoko, nisko, wysoko. Brawo!!! Po nim, kolejno pojawiają się następni artyści i śpiewają – o, u, i, y. Kto był najlepszy  i wygrał??? Niech dziecko samo zdecyduje.
5. Zabawa „Samogłoski na zakupach” – opowiadamy dziecku historyjkę, demonstrujemy, dziecko powtarza, a my kontrolujemy poprawność wykonania. Tekst historyjki: Samogłoski A, E, O, U, I, Y wybrały się na zakupy do supermarketu, po artykuły papiernicze. Ależ ten sklep ogromny! Idą i idą – wybrzmiewamy: aaaaa, eeeee, ooooo, uuuuu, iiiii, yyyyy (długo i płynnie, z szerokim otwieraniem buzi). Muszą zapytać kogoś z obsługi (płynnie, ale z intonacją rosnącą, jak w pytaniu): Aaaaa? Eeeee? Ooooo? Uuuuu? Iiiii? Yyyyy? Wszystko znajdą dopiero na dwudziestym regale! Teraz szybko wrzucają potrzebne rzeczy do koszyka: Samogłoska A zeszyty w linie (rytmicznie i szybko powtarzamy): a a a a a..., samogłoska E ołówki: e e e e e, samogłoska O długopisy: o o o o o , U temperówki i gumki: u u u u u, samogłoska I zeszyty w kratkę: i i i i i , Y bloki rysunkowe: y y y y y. Wracając do domu, śpiewają (płynnie, przeciągając. Rozpoczynamy, potem kontynuujemy wraz z dzieckiem. Możemy wykorzystać znaną, prostą melodię lub wymyśloną): pierwsza zaczyna samogłoska A – aaaaaa..., potem eeeee... następnie oooooo... , a za nią uuuuu... i jeszcze iiiii..., na koniec yyyyy... . Uff, ależ te siatki ciężkie! Teraz trzeba rozpakować zakupy i poukładać rzeczy na półkach (rytmicznie, ale powoli): najpierw a a a a, potem e e e e, za nią o o o o, u u u u, i i i i, y y y y.
6. Zabawa w echo. Wybieramy się na wycieczkę do lasu lub w góry. Tam można spotkać echo. Zobaczymy, czy zechce z nami rozmawiać! Wołamy aaaaaaaa, echo nam odpowiada: aaaaaaaaaaa (głośno) – aaaaaaaaa (cicho). Teraz wykrzykujemy inne samogłoski. Następnie wołamy MAA. Echo nam odpowiada maamaamaa (głośno) – maamaamaa (cicho). I kolejno – mee, moo, muu, mii, myy – najpierw głośno, potem cicho, jak to echo.
7. Wszelkie zabawy dźwiękonaśladowcze: naśladujemy odgłosy zwierząt, maszyn, narzędzi, naśladowanie stanów emocjonalnych, naśladowanie odgłosów przyrody. Literatura dotycząca tego typu ćwiczeń jest bogata.
   Przedstawione zabawy, to tylko propozycje, które mogą stanowić miłe urozmaicenie codziennych zajęć w domu i stać się inspiracją dla rodziców i opiekunów, do powstawania nowych, ciekawych ćwiczeń fonacyjnych, zawsze w formie zabawowej.

DO ZADAŃ PSYCHOLOGA W PRZEDSZKOLU NALEŻY W SZCZEGÓLNOŚCI:

1. Prowadzenie badań i działań diagnostycznych dzieci, w tym diagnozowanie ich indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznycznych
2. Określanie mocnych stron dzieci, ich predyspozycji, zainteresowań i uzdolnień oraz przyczyn niepowodzeń edukacyjnych lub trudności w funkcjonowaniu, w tym barier i ograniczeń utrudniających uczestnictwo dziecka w społeczności przedszkolnej.
3. Diagnozowanie sytuacji wychowawczych w przedszkolu, wspieranie dziecka w pełnym i aktywnym uczestniczeniu w życiu przedszkola.
4. Udzielanie dzieciom pomocy psychologiczno-pedagogicznej w formach odpowiednich do rozpoznanych potrzeb.
5. Minimalizowanie skutków zaburzeń rozwojowych, zapobieganie zaburzeniom zachowania oraz inicjowanie różnych form pomocy w środowisku przedszkolnym.
6. Inicjowanie i prowadzenie działań mediacyjnych i interwencyjnych w sytuacjach kryzysowych.
7. Pomoc rodzicom i nauczycielom w rozpoznawaniu i rozwijaniu indywidualnych możliwości, predyspozycji i uzdolnień dzieci.
8. Współpraca z nauczycielami, wychowawcami grup, innymi specjalistami i pracownikami przedszkola w celu ujednolicania oddziaływań wychowawczych oraz terapeutycznych.

Gdy rodzicowi jest trudno – wskazówki do postępowania

Każdy rodzic bądź wychowawca pracując z dziećmi napotyka sytuacje, w których czuje się bezradny. Jak wtedy reagować? Co robić, aby swoją postawą i zachowaniem okazać dziecku szacunek, bez klapsów i krzyku osiągnąć wyznaczony cel? Nie ma jednej i zawsze skutecznej metody, natomiast czasami najprostsze rozwiązania są najlepsze. Po pierwsze można wyróżnić kilka charakterystycznych sytuacji, które rodzice bądź opiekunowie uznają za trudne, na przykład:

• Dziecko nie chce wykonywać poleceń – na początku warto zadać sobie pytanie, czy dziecko na pewno rozumie kierowaną do niego prośbę. Po drugie nie należy wymagać od dziecka zbyt wiele. Kierując swoje prośby powinniśmy używać komunikatów pozytywnych – lepiej użyć sformułowania „proszę, pobaw się w swoim pokoju” niż „nie ruszaj moich dokumentów”. Maluchy ze względu na to, że ich emocjonalność dopiero się kształtuje, często reagują bardzo gwałtownie. W sytuacji wybuchu złości najlepiej samemu zachować spokój. Ponadto, gdy dobrze znamy dziecko, warto unikać tych miejsc i zdarzeń, które wiemy, że mogą taki napad wywołać.
• Dziecko nie chce iść spać – Maluchy uważają, że pójście do łóżka to strata okazji do zabawy. Ważne, aby pozwalać dziecku dokończyć zabawę, ale jednocześnie informować, że nadchodzi pora spania. Warto skojarzyć porę snu z czymś przyjemnym, wspólne przytulanie, wypłukanie ząbków ulubionym kubeczkiem z księżniczką, czy czytanie bajki może stanowić zachętę. Gdy sytuacja się przeciąga i zaczynamy się złościć najlepiej, jeśli mamy taką możliwość, poprosić o pomoc partnera. Należy także zadbać o to, aby dziecko w czasie dnia otrzymało wystarczająco dużo uwagi i nie czuło się zalęknione w swoim pokoju.
  • Obserwując dziecko zastanawiajmy się nad tym, czy jego postępowanie jest rzeczywiście przejawem złego zachowania. Na szczypanie innych nie możemy się zgodzić, natomiast głośna zabawa jest zupełnie normalna i wskazana jeśli ustalimy odpowiedni czas i miejsce.
  • Nie krzyczmy na dzieci i nie bijmy ich – maluchy uczą się przez naśladownictwo. Nie traktujmy konfliktów z dzieckiem jako bitwy, w której musi być wygrany i przegrany. Najlepsze są kompromisy.
  • Lepiej zapobiegać niektórym sytuacjom. Słodycze lepiej ukryć w miejscu niedostępnym i dawać w określonym czasie, niż później mamy się złościć, że dziecko wyjęło sobie czekoladę i zjadło przed obiadem.
  • Dzieci czują się bezpieczne, gdy mają określone granice, dlatego warto wspólnie ustalić najważniejsze dla nas zasady i dbać o to, by były przestrzegane. Pięciolatki fascynują się policją i królami, dlaczego? Bo to właśnie oni ustanawiają reguły i ich przestrzegają. Zasady to drogowskazy, które dają poczucie stałości i porządku. W przedszkolu normalną rzeczą jest to, że po zabawie sprzątamy, aby przejść do kolejnej czynności. Na boisku, ktoś kto nie przestrzega reguł dostaje żółtą lub potem czerwoną kartkę. Czasami dobrze przenieść takie postępowanie w środowisko domowe.

Dzieci w sieci – kilka słów na temat korzystania przez dzieci z urządzeń elektronicznych

Drodzy Rodzice!

Dnia 5 lutego 2019 obchodzony będzie Dzień Bezpiecznego Internetu. Jest to dobra okazja do refleksji nad problematyką bezpieczeństwa naszych dzieci online i zwrócenia uwagi na zagadnienie, które się z tym bezpośrednio łączy.
To, co coraz częściej obserwujemy – i to już u naszych przedszkolaków – to nadużywanie Internetu, ale też zbyt częste oglądanie telewizji, czy granie w gry. Obecnie dostęp do ogromnej ilości informacji, ułatwiony kontakt z innymi, powszechność urządzeń typu tablet, telefon powodują, że zarówno dorosłym, jak i tym bardziej – dzieciom, łatwo stracić kontrolę nad czasem spędzanym w internecie i poszukiwaniem coraz to nowych, atrakcyjniejszych bodźców. Dlatego warto odpowiedzieć sobie na kilka pytań:

• Czy nasze dziecko spędza przy komputerze, telefonie, tablecie coraz więcej czasu kosztem innych aktywności?
• Czy z tego powodu zaniedbuje swoje obowiązki, zaburzony jest jego dotychczasowy rytm dnia?
• Czy pojawiają się konflikty, kłótnie w domu na tle użytkowania przez dziecko urządzeń elektronicznych?
• Czy podejmowane próby ograniczenia dziecku korzystania z urządzeń elektronicznych są nieudane?
• Czy dziecko reaguje złością, agresją, rozdrażnieniem, gdy nie może korzystać z tabletu, telefonu itp.?

Występowanie już nawet jednego z powyższych symptomów powinno być wskaźnikiem do wzmożonego naszego zainteresowania.
Oczywiście, nasze dzieci muszą umieć poruszać się sprawnie w świecie nowoczesnych technologii. Ta umiejętność będzie im konieczna do dalszej nauki i pracy. Internet oferuje też bardzo dużą ilość informacji poszerzających wiedzę o świecie, mądrych bajek czy gier wspomagających spostrzegawczość. Jak też w innych aspektach życia potrzebny jest umiar rozsądek, a to co może nam pomóc to:

• uzgodnienie z dzieckiem czasu, jaki może poświęcać na korzystanie z mediów elektronicznych (wiek wczesnoszkolny – maksymalnie godzina dziennie);
• ustalenie z dzieckiem z jakich serwisów może korzystać;
• korzystanie z programów kontroli rodzicielskiej – ilość treści szkodliwych jest ogromna – dzieci w wieku przedszkolnym z internetu powinny korzystać pod okiem dorosłych.

Gdy widzimy, że dziecko może mieć problem z nadużywaniem urządzeń elektronicznych, porozmawiajmy z nim o tym, wykażmy zainteresowanie, powiedzmy co nas niepokoi. Oprócz ustalenia harmonogramu dnia, stopniowego ograniczania korzystania z sieci i nagradzania sukcesów, na pewno warto zastanowić się w jakich sytuacjach nasze dziecko ucieka w świat wirtualny. Wspólnie znajdźmy inne aktywności, które sprawią mu dużą radość, spędzajmy razem więcej czasu. Jeśli problem występuje nadal i jest poważny warto skontaktować się z pedagogiem lub psychologiem.

Integracja Sensoryczna

Aby dzieci mogły się prawidłowo rozwijać, muszą mieć możliwość swobodnego poznawania świata wszystkimi swoimi zmysłami, ale również ten świat musi oferować im różnorodne bodźce. Do prawidłowego funkcjonowania konieczny jest proces integracji sensorycznej. Dzięki niemu mózg odbiera, przetwarza, integruje ze sobą informacje ze wszystkich zmysłów, odnosi je do poprzednich doświadczeń, co skutkuje prawidłową reakcją dziecka. Integracja sensoryczna to taka organizacja wrażeń zmysłowych, która pozwala ich używać w celowym działaniu.

Zaburzenia integracji sensorycznej

Czasami proces integracji sensorycznej zostaje zakłócony, niektóre bodźce mogą być nadmiernie wzmacniane przez układ nerwowy, inne znowu zbyt mocno wyhamowywane. Kiedy dysfunkcja dotyczy układów zmysłowych – podstawowych – takich jak dotyk, czucie głębokie i układ przedsionkowy – dziecko nie może się prawidłowo rozwijać. Chciaż docierają do niego bodźce, ono nie przetwarza ich prawidłowo, niektórych informacji nie zauważa, inne są dla niego zbyt silne. Skutkuje to problemami na wyższych „piętrach” rozwoju – takich jak na przykład nauka pisania i czytania.
Do częstych objawów zaburzeń integracji sensorycznej należą:

• słaba równowaga
• słaba koordynacja
• opóźniony rozwój mowy
• szybka męczliwość
• nietolerancja dotyku pewnych faktur, ubrań
• problemy z utrzymaniem uwagi, bycie stale w ruchu
• nadwrażliwość na niektóre bodźce, na przykład dźwięk zegara, szum klimatyzacji
• mała wrażliwość na niektóre bodźce – na przykład nie przeszkadza mu zimno
• problemy szkolne
• nietolerancja pewnych pokarmów
• nieprawidłowy chwyt kredki, długopisu
• niechęć do mycia twarzy, obcinania paznokci
• trudności z naśladowaniem ruchów, nauką jazdy na rowerze
• nienaturalny strach przed upadkiem, wysokości

Terapia integracji sensorycznej

Terapia integracji sensorycznej ma formę kierunkowej zabawy, w której dziecko chętnie uczestniczy i ma przekonanie, że tworzy zajęcia wspólnie z terapeutą. Celem terapii SI jest dostarczenie dziecku, podczas jego aktywności ruchowej, odpowiedniej ilości stymulacji sensorycznej, wywołującej w konsekwencji poprawę integracji bodźców docierających do dziecka zarówno z otoczenia, jak i z jego ciała. Terapeuta przy zastosowaniu odpowiednich technik, eliminuje, wyhamowuje lub ogranicza niepożądane bodźce obecne przy nadwrażliwościach sensorycznych lub dostarcza silne bodźce, co jest konieczne przy podwrażliwościach systemów sensorycznych.

Terapeutyczna rola bajek w wychowaniu dzieci w wieku przedszkolnym

Bajkoterapia to – mówiąc najprościej – terapia przez bajki. Chyba wszystkie dzieci lubią ich słuchać. Jak wykazały badania psychologów, czytając określone bajki można dziecku pomóc w wielu trudnych dla niego sytuacjach emocjonalnych, takich jak np. irracjonalne lęki lub pierwsze dni w przedszkolu. Bajkoterapia to także doskonała metoda relaksacyjna. Odpowiednio dobrane i opowiedziane albo przeczytane historie mogą doskonale wyciszyć, choćby przed snem, po dniu pełnym wrażeń lub pracy. Bajkoterapia zyskuje na popularności dzięki swojej prostocie i efektywności pracy z dziećmi w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym. Jest ważnym sposobem wspierania i oddziaływania terapeutycznego we wczesnych okresach rozwoju dziecka. Wzbogaca wiedzę dziecka o sobie i świecie. Terapia przez bajki ma na celu redukcję napięcia i odbudowanie pozytywnego obrazu siebie i świata. Bajki i baśnie mają w wychowaniu dzieci swą terapeutyczną moc. Są one dziecku bliskie, nie tworzą sztucznej sytuacji terapeutycznej, nie zmuszają do konkretnych działań, nakierowują tylko na odpowiednią drogę. Przekazywane ustnie czy na piśmie niosą czytelnikowi nadzieję i odsyłają do lepszej, bezbolesnej rzeczywistości. Bajki terapeutyczne pozwalają bez lęku spojrzeć na swoje problemy i uczą, jak pomagać sobie samemu w trudnych sytuacjach. Cudowny świat bajek pozwala odmienić zdarzenia, odczarować je poprzez powiązanie przyczyn z ich skutkami, czyli objawami lękowymi. Zdarzenia tajemnicze, mroczne i przerażające, ukazane przez pryzmat powodujących je czynników, znacznie tracą moc wzbudzania lęku. Poprzez bajki dziecko uczy się pozytywnego myślenia o sytuacjach lękotwórczych. W bajkach stosowane są także inne techniki psychologiczne, które uodporniają przed lękiem bądź obniżają jego poziom, umożliwiając w ten sposób stawianie czoła przeciwnościom. Bajki kreują niezwykły świat. Z ich pomocą dziecko uczy się reguł, jakie rządzą rzeczywistością, i wzorów zachowań. Przede wszystkim bajki rozbudzają dziecko wewnętrznie i dostarczają mu wiele radości. Bajki umożliwiają utożsamianie się z bohaterem, przeżywanie coraz to nowych przygód i emocji. W bajkowym świecie rządzą reguły dobra, które zawsze zwycięża. Szczęśliwe zakończenie daje dziecku, które już poczuło się bohaterem albo uczestnikiem zdarzeń, przyjemne uczucie sukcesu. Najważniejsza rola bajki terapeutycznej tkwi w uwalnianiu od lęku poprzez oswojenie z zagrożeniem, danie wsparcia za sprawą świadomości, że dobra wróżka czuwa i oto nagle może nastąpić nieoczekiwana zmiana losu. Te właśnie charakterystyczne cechy stanowią o uniwersalnym znaczeniu bajek. Poradzenie sobie w niezwykłych sytuacjach wzmacnia wewnętrznie, daje siłę, nastawia optymistycznie do szukania rozwiązań w trudach dnia codziennego. Bajkoterapia pomaga w przezwyciężeniu lęków związanych z różnymi sytuacjami. Wykorzystuje się odpowiednio dobrany tekst. Dzięki temu w psychice dziecka pojawia się pozytywne myślenie, dzieci zaczynają rozumieć swoje uczucia, ich przejawy, a także przyczyny. Bajki terapeutyczne pokazują jak trzeba sobie radzić i przedstawiają pewne wzorce postępowania. Sprawiają, że dzieci zaczynają rozumieć świat, w którym żyją, przestają czuć się samotnie. Ważną rolą bajkoterapii jest również rola relaksacyjna. Ma ona za zadanie ograniczenie stresu czy napięcia emocjonalnego, budowanie dobrego samopoczucia i nastawienie do pozytywnego myślenia. Taką rolę zwykle pełnią treści zawierające elementy humorystyczne. Literatura wykorzystywana, jako forma zabawy może też mieć na celu chwilowe odsunięcie dziecka od problemów, które go dotyczą, a na które nie ma ono wpływu. W baśniach i bajkach wszystko jest możliwe. Baśń i bajka to królestwo magii. To właśnie dzięki nim przedmioty ożywają, zwierzęta mówią ludzkim głosem. Wyobraźnia dziecka pod wpływem tych utworów zaczyna pracować. Ożywia ono otaczający je świat, podobnie jak dzieje się to w baśni czy bajce. Dzięki identyfikacji z baśniowymi i bajkowymi bohaterami, może zaspokoić własne potrzeby, może doznawać różnorodnych uczuć. W baśni i bajce dziecko spotyka jednoznacznie określony świat wartości. Baśnie i bajki przedstawiają dobro i zło w sposób zrozumiały dla dzieci. Dobro jest nagradzane, natomiast zło potępiane i karane. Zachęca to do rozmów z dziećmi, próby oceny postępowania bohaterów. Opowiadania bardziej realistyczne sprzyjają utożsamianiu się z bohaterami oraz ich losami. Zaspokaja to potrzebę wzorów zachowań oraz poczucia więzi społecznej. Dobroć, pracowitość, odwaga są nagradzane, a chciwość, lenistwo i wszelkie zło potępiane. Dobro zawsze zwycięża.

Przykłady bajek terapeutycznych:

• „Lisek Niedbaluszek” dla dzieci nie potrafiących utrzymać porządku (A. Borowiecka)
• „Bajka o pszczółce” – co potrafię, do czego mam predyspozycje (M. Molicka)
• „Igiełka i krokodyle łzy” dla dzieci, które boją się pobierania krwi (A. Borowiecka)
• „Żabka Amelka i skutki nieposłuszeństwa” (J. Brodowska)
• „Mała czerwona skrzynka” – J. Brodowska
• „Bajka o słonku” – M. Molicka
• „Wielki wulkan gniewu” – A. Borowiecka (bajka z elementami relaksacji dla dzieci rozzłoszczonych)
• „Duch krecik” – lęk separacyjny (M. Molicka)
• „Mrok i jego przyjaciele” – lęk przed ciemnością (M. Molicka)
• „Zuzi-Buzi” – lęk związany z separacją, poczuciem osamotnienia.
• Beszczyńska Zofia, Tajemnicza ścieżka, Warszawa 2004
• Brett Doris, Bajki, które leczą, cz. 1-2, Gdańsk 2003
• Keyserlingk Linde von, Opowieści przeciw lękom, Kielce 2000
• Nitsch Cornelia, Bajki pomagają dzieciom. Opowieści, które uzdrawiają, pocieszają i dodają odwagi, Warszawa 2001
• Tibo-Zau Giles, Dziewczynka, która przestała się uśmiechać, Gdańsk 2006
• Zubrzycka Elżbieta, Czy mogę pogłaskać psa?, Gdańsk 2005

10 zasad zdrowego stylu życia dla dzieci i młodzieży

Zdrowy styl życia, spożywanie przez dzieci i młodzież odpowiednich produktów, we właściwych ilościach i proporcjach, a także codzienna aktywność fizyczna i inne aspekty wskazane w piramidzie, są kluczem do zdrowia, prawidłowego rozwoju i dobrych wyników w nauce – przekonuje prof. Mirosław Jarosz, dyrektor IŻŻ i główny autor piramidy. 

Aktualna wersja piramidy, zawierająca szczegółowe zalecenia zdrowotne dla dzieci i młodzieży w wieku od 4 do 18 lat, została zaprezentowana przez ekspertów z Instytutu Żywności i Żywienia (IŻŻ) podczas IV Narodowego Kongresu Żywieniowego. Piramida adresowana jest rzecz jasna nie tylko do dzieci i młodzieży, lecz także - a może przede wszystkim - do rodziców, dyrektorów szkół i przedszkoli, nauczycieli oraz  intendentów, a więc osób odpowiadających za żywienie zbiorowe w placówkach systemu oświaty. 

 

 

 

 

Jak dbać o zdrowie dzieci w XXI wieku

Konkretnych zaleceń jest dziesięć: 

1. Jedzmy regularnie 5 posiłków, pamiętajmy o częstym piciu wody oraz myciu zębów po jedzeniu. Najzdrowiej jest spożywać posiłki w odstępach 3-4 godzinnych – ale bez przekąsek pomiędzy nimi (warto wtedy pić wodę!). Taki rytm zapewnia optymalny metabolizm, który sprzyja dobrej sprawności umysłowej i fizycznej.  
2. Jedzmy różnorodne warzywa i owoce jak najczęściej i w jak największej ilości, najlepiej w formie surowej lub minimalnie przetworzonej. Warzywa i owoce są bogatym źródłem wielu ważnych witamin i składników mineralnych (m.in. witaminy C), a także błonnika oraz naturalnych przeciwutleniaczy (tzw. antyoksydantów), które neutralizują szkodliwe wolne rodniki.   
3. Jedzmy produkty zbożowe, zwłaszcza pełnoziarniste, do których zaliczamy m.in. mąkę i pieczywo razowe, kasze, ryż brązowy, płatki zbożowe. Produkty te są bogatym źródłem węglowodanów złożonych, zapewniających organizmowi energię, a także witamin z grupy B, błonnika i wielu istotnych składników mineralnych (m.in. żelaza i magnezu). 
4. Pijmy co najmniej 3-4 szklanki mleka dziennie. Ale jeśli go nie lubimy, możemy je zastąpić jogurtem naturalnym, kefirem i – częściowo – serem. Produkty mleczne są najlepszym źródłem dobrze przyswajalnego wapnia, który jest niezbędny do budowy kości i zębów. 
5. Jedzmy chude mięso, ryby, jaja, nasiona roślin strączkowych oraz wybierajmy tłuszcze roślinne zamiast zwierzęcych. Produkty z tej grupy są źródłem szczególnie ważnego w okresie wzrostu i rozwoju pełnowartościowego białka, a także żelaza. 
6. Zrezygnujmy ze słodkich napojów (np. słodkich napojów gazowanych i napojów owocowych) oraz słodyczy (zastępujmy je owocami i orzechami). Jedzenie słodyczy sprzyja m.in. powstawaniu nadwagi i otyłości, ale także próchnicy zębów. A co z sokami owocowymi, które zawierają wyłącznie naturalnie występujące w nich cukry? Według najnowszych zaleceń, dzieci w wieku 4-6 lat mogą spożywać ich nie więcej niż 170 ml dziennie (około pół szklanki), a dzieci od 7 roku życia do 230 ml, czyli co najwyżej szklankę soku owocowego dziennie. 
7. Nie dosalajmy potraw, nie jedzmy słonych przekąsek i produktów typu Fast - food. Nadmierne spożycie soli sprzyja rozwojowi wielu chorób przewlekłych, w tym także otyłości. 
8. Bądźmy codziennie aktywny fizycznie (co najmniej godzinę dziennie), ograniczajmy oglądanie telewizji, korzystanie z komputera i innych urządzeń elektronicznych do 2 godzin na dobę. Regularne ćwiczenia pomagają zwiększyć tkankę mięśniową i mineralizację kości, a jednocześnie zmniejszają tkankę tłuszczową. Codzienna aktywność fizyczna poprawia też sprawność umysłową oraz pomaga w uzyskaniu atrakcyjnego wyglądu. 
9. Wysypiajmy się, aby nasz mózg mógł wypocząć. Niedobór snu powoduje nie tylko problemy z koncentracją, ale także zwiększa ryzyko otyłości. Dzieci od 6 do 12 lat powinny spać co najmniej 10 godzin na dobę. 
10. Sprawdzajmy regularnie wysokość i masę ciała. Te proste pomiary pozwalają na wczesne wykrycie niedowagi, nadwagi i otyłości, a także różnego rodzaju zaburzeń rozwojowych u dzieci i młodzieży. 

Grupą szczególnej troski i szczególnego alertu społecznego są dzieci i młodzież, wśród których już co piąty uczeń zmaga się z nadwagą lub otyłością. To w konsekwencji oznacza bardziej otyłe i podatne na ciężkie choroby społeczeństwo dorosłych jutra – ostrzega prof. Mirosław Jarosz.

 

Źródło: 10 zasad zdrowego stylu życia dla dzieci i młodzieży - Wiktor Szczepaniak

„Piramida Zdrowego Żywienia i Stylu Życia Dzieci i Młodzieży” - opracowanie Instytutu Żywności i Żywienia pod kier. Prof. Mirosława Jarosza (Warszawa, 2019)

https://dietetycy.org.pl/piramida-zywienia-dzieci-i-mlodziezy/

10 zasad zdrowego stylu życia dla dzieci i młodzieży

https://zdrowie.pap.pl

 

10 zasad zdrowego stylu życia dla dzieci i młodzieży

https://zdrowie.pap.pl

 

Opracowały nauczycielki Grupy III BIEDRONKI

PIERWSZE KROKI Nordic Walking

 

WPROWADZENIE

Nordic Walking to aktywność polegająca na marszu z kijkami. Nie wymaga specjalistycznego sprzętu w wygórowanej cenie, odpowiednio przystosowanego terenu, czy innych czynników. Uprawiać go może prawie każdy. Niezbędna jest natomiast odpowiednia technika, która stanowi podstawę, by w bezpieczny sposób cieszyć się licznymi zaletami Nordic Walking.

HISTORIA

Nordic Walking powstał w latach 20 XX wieku w Finlandii. Pomysł wyniknął z potrzeby realizacji treningu przez narciarzy biegowych w okresach bezśnieżnych. Wydłużyło to znacznie czas, który mogli wykorzystać na przygotowanie się do sezonu startowego. W Polsce stał się popularny już jakiś czas temu, jako sposób szybkiego marszu z pomocą odpowiednich kijków. Dzisiaj cieszy się dużym zainteresowaniem u osób w różnym przedziale wiekowym – również tych młodych i chociaż wydaje się prostą formą aktywności, by przyniosła pożądane efekty, wymaga dokładności
i nieco praktyki.

KORZYŚCI ZDROWOTNE

Nordic Walking bardzo korzystnie wpływa na stan zdrowia. To dobry sposób na schudnięcie, ale również technika rehabilitacyjna. Spacer z kijami masuje jelita, a wzmocnione mięśnie brzucha utrzymują je w takim położeniu,
że trawienie jest przyspieszone, co sprzyja odchudzaniu. Spalanie kalorii jest szybsze niż przy zwykłym marszu. Podczas godzinnego treningu można spalić nawet 400 kcal. W połączeniu z dobrze zbilansowaną dietą i regularnymi marszami, w ciągu miesiąca można zrzucić nawet 3-4 kg (ale pamiętaj, że tempo chudnięcia zależy od wielu czynników i jest inne u każdej osoby).

Nordic Walking to także forma dbania o kondycję. Odciąża stawy kolanowe, biodrowe oraz ścięgna. Kijki odciążają także nasz kręgosłup i przyczyniają się do wzmocnienia mięśni. Nordic Walking jest dobry również dla osób cierpiących na częste bóle głowy lub choroby serca, także po przebytym zawale. Regularny trening to także sposobność do zwiększenia wydolności oddechowej. Dzięki temu poprawia się dotlenienie organizmu, a pobór tlenu zwiększa się nawet o 20-58 proc. Z lepszym dotlenieniem wiąże się poprawa zdolności myślenia oraz polepszenie samopoczucia.

Nordic walking aktywuje aż 90% mięśni w naszym ciele, podczas gdy zwykły spacer wprawia w ruch zaledwie 40-50%. Ta forma aktywności poprawia również samopoczucie. Po spacerze z kijkami, za sprawą wyższego poziomu endorfin, czujemy się pełni energii. To jednak nie koniec plusów. Jak każda aktywność, Nordic Walking podnosi naszą kondycję i wytrzymałość. Również za sprawą większości mięśni wprawionych w ruch, zwiększa się ich elastyczność, co z kolei zmniejsza ryzyko kontuzji w życiu codziennym. Inną zaletą są same kije, które stanowią dodatkowe punkty podparcia. Jest to niezwykle istotne zwłaszcza podczas treningów osób w starszym wieku. Pamiętać trzeba, że aby w pełni cieszyć się korzyściami, jakie niesie za sobą ta niezwykła forma aktywności, jest prawidłowa technika oraz trening poprzedzony krótką rozgrzewką, by zapobiec wystąpieniu kontuzji.

KIJKI

Kijki do Nordic Walking składają się z trzech elementów – trzonu, grota oraz rękojeści, do której przyłączony jest system mocujący kijek do ręki. Często spotykanym dodatkiem jest tzw. „bucik”, który nakłada się na grot w twardym terenie, np. chodząc po asfalcie. Jego zadaniem jest ochraniać grot przed stępieniem.

Wśród systemów mocujących kijek do ręki można spotkać dwa typy różniące się od siebie sposobem uwalniania ręki. W jednych modelach należy rękę wysunąć z rękawiczki lub pasków, natomiast w drugich rękawiczka wypina się z kijka pozostając na ręce. Nie ma zatem potrzeby każdorazowego jej zdejmowania. Drugie rozwiązanie jest szybsze, przez co bardziej praktyczne - warto wziąć to kryterium pod uwagę przy zakupie kijków.

Przy doborze sprzętu do NW należy kierować się następującymi kryteriami:

• kijki:

Do NW są one jednoczęściowe. Wszelkie kijki teleskopowe, z regulowaną długością dostępne na rynku NIE SĄ właściwe do uprawiania NW;

• materiał użyty do produkcji:

Wyróżnia się trzy rodzaje materiałów – aluminium, włókno szklane oraz włókno węglowe (carbon). Każdy                                               z wymienionych materiałów różni się od siebie wytrzymałością, trwałością oraz ceną. Przyjmuje się, że aluminiowe kijki są najmniej wytrzymałe i stosunkowo łatwo ulegają wygięciu, deformacjom czy nawet złamaniom podczas ćwiczeń, stwarzając tym samym niebezpieczeństwo dla użytkownika. Zaletą ich przy tym jest niska cena. Kijki wykonane z włókna szklanego prezentują większą, a z włókna węglowego największą wytrzymałość przy stosunkowo dużej giętkości i elastyczności. Właśnie dlatego najczęściej spotyka się produkty wykonane z połączenia tych dwóch materiałów, przy czym każdy z nich ma oznaczoną zawartość carbonu wyrażoną w procentach. Istnieje wprost proporcjonalna zależność pomiędzy zawartością carbonu, a wytrzymałością kijka; jest to bardzo ważne w kontekście intensywności, z jaką kijki będę eksploatowane;

• dobór długości kijka

Istnieje wiele wzorów, służących do wyznaczania odpowiedniej długości kijka w zależności od wysokości ciała użytkownika. Tak naprawdę każdy producent kijków przedstawia własny przelicznik:

• najpopularniejsze wzory:
  • ciała x 0,66,
  • ciała x 0,67,
  • ciała x 0,68;

Praktycznym sposobem sprawdzenia, czy dany kijek jest odpowiednio dobrany do wysokości ciała użytkownika jest ustawienie się w pozycji, gdzie przy opartym o podłoże kijku, ramię powinno być zgięte w stawie łokciowym do 90°.

 

OBUWIE

Prawidłowo dobrane obuwie stanowi bardzo istotny element każdej aktywności fizycznej. W Nordic Walking najważniejszym czynnikiem jest to, aby obejmowało kostkę. Jej dodatkowe zabezpieczenie jest bardzo istotne, gdyż marsz najczęściej odbywa się na miękkim i niestabilnym podłożu – las, łąka, polana, park. Kolejnym czynnikiem jest dobrze amortyzująca podeszwa (tzw. support), która będzie absorbowała część wstrząsów podczas marszu czy biegu, oszczędzając tym samym nasze stawy. Należy też pamiętać, żeby but był dobrze zasznurowany, gdyż to również zwiększy stabilność stopy.

Zaleca się, aby buty miały zakryte palce i pięty, aby zapobiegać skaleczeniom stopy. W kontekście skaleczeń i obtarć warto również używać skarpet, szczególnie przy wysokich butach, gdzie łatwo może dojść do bolesnych podrażnień ścięgna Achillesa.

UBIÓR

Ze względu na to, że najlepszym miejscem do uprawiania Nordic Walking jest plener, bardzo ważnym elementem jest odpowiedni dobór ubrania. Najważniejszy jest odpowiedni dobór stroju do aktualnych warunków pogodowych. Warto w tym miejscu polecić wszelkiego rodzaju bieliznę oddychającą, która jest obecnie szeroko dostępna. Jej zalety to przede wszystkim odprowadzanie potu z powierzchni skóry eliminujące niekomfortowe odczucia. Poza tym jest on lekka, a poprzez ścisłe przyleganie do ciała tworzy warstwę izolacyjną, która utrzymuje odpowiednią temperaturę pracujących mięśni. Jest to bardzo istotne szczególnie przy niskich temperaturach, kiedy wychłodzenia organizmu jest większe, przez co znacznie wzrasta ryzyko odniesienia kontuzji.

 

 

DOBÓR MIEJSCA TRENINGU

Nordic Walking jest formą aktywności fizycznej, którą najprzyjemniej realizuje się w plenerze. Dlatego zalecane miejsca do uprawiania treningu marszowego to lasy, łąki, polany czy parki. Wszystkie wymienione miejsca posiadają miękkie podłoże, które jest bardziej przyjazne dla naszych stawów niż twarde nawierzchnie. Treningu Nordic Walking
na betonie, asfalcie i innych sztywnych podłożach jest niewskazany ze względu na narażenie stawów na zbyt duże obciążenia. Oczywiście jednorazowy trening nie powinien wyrządzić krzywdy, natomiast wielokrotnie powtarzane treningi w takich warunkach mogą prowadzić do sumowania się uszkodzeń chrząstki stawowej powodując                                         w konsekwencji dolegliwości bólowe.

 

Najczęstsze błędy

 

 

PRZYDATNE LINKI:

https://www.youtube.com/watch?v=ZJovpX_-srw

https://fit.poradnikzdrowie.pl/rekreacja/sporty-letnie/techniki-nordic-walking-instrukcja-chodzenia-z-kijkami-w-3-krokach-aa-FsBm-wH4w-xbuG.html

https://chodzezkijami.pl/artykuly/jak-powinna-wygl-da-pe-na-technika-nordic-walking-a498

https://marszpozdrowie.pl/trening/nordic-walking-technika-marszu/

 

                                                                                                                   Opracowanie

Agnieszka Bieniek – Instruktorka Nordic Walking

                                                    Marzena Bukowska

                                                   Ewelina Kędzierska

„Śmieciowe jedzenie”   

Dzięki jedzeniu dostarczamy organizmowi szeregu składników odżywczych, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania. W przypadku dzieci - również dla optymalnego rozwoju i wzrostu. Z żywności czerpiemy węglowodany, białka, tłuszcze, składniki mineralne i witaminy. Oczywiście, muszą one być dostarczane w odpowiednich proporcjach. Większość Polaków zjada zdecydowanie za dużo cukrów prostych i tłuszczów oraz soli. Dane te dotyczą także dzieci. Skąd ta tendencja? W dużej mierze jest ona spowodowana przez popularność śmieciowego jedzenia.

 

Choć często to hasło obija nam się o uszy, niekoniecznie zdajemy sobie sprawę, czym jest śmieciowe jedzenie. To przede wszystkim dawka ogromnej ilości cukrów prostych, tłuszczów nasyconych, często soli. Wystarczy wejść do sklepu i rozejrzeć się po półkach – wysokoprzetworzone batoniki, wysokosłodzone jogurty owocowe, słodzone napoje kakaowe, „pożywne” kremy orzechowo-kakaowe, chrupiące płatki śniadaniowe (zazwyczaj sowicie cukrzone) - jesteśmy dosłownie zasypani przez żywność tego typu. Często nieświadomi rodzice kupują dzieciom produkty tej kategorii w dobrej wierze, oszukani przez producentów żywności i reklamę, która najzwyczajniej w świecie kłamie. Chipsy, solone paluszki czy krakersy to też niejednokrotnie wybierana przekąska, która zupełnie nie służy dzieciom.

Dzieci zjadając śmieciowe przekąski, bardzo często nie mają już apetytu na wartościowe produkty. Poza tym uczą się smaku mocno słodkiego i słonego, więc owoce czy warzywa przestają być atrakcyjne.

Przykłady śmieciowego jedzenia:

        WODY SMAKOWE - mają służyć gaszeniu pragnienia, nikt więc nie traktuje ich jako posiłku. Niemniej jednak dostarczają kalorii ze względu na dodatek cukru. Butelka takiego napoju ma ponad 100 kalorii, a to dlatego, że zawiera aż pięć łyżeczek cukru. Kupując zatem wodę smakową w dobrej wierze, dajemy się nabić w butelkę i karmimy dziecko cukrem.

        NAPOJE KAKAOWE - to nic innego jak cukier zabarwiony kakao. W recepturze przygotowania napoju zaleca się wsypanie czterech łyżeczek proszku na kubek płynu. To równowartość trzech łyżeczek cukru z jedną łyżeczką kakao z syntetycznymi witaminami. Nieświadomi słodzimy szklankę mleka trzema łyżeczkami cukry, za który płacimy krocie.

        PŁATKI ŚNIAPANIOWE - trudno znaleźć płatki śniadaniowe, które nie zostały dosłodzone. Większość ma znikomą ilością błonnika i innych naturalnych składników odżywczych.

        OWOCOWE JOGURTY (niektóre) - często owocowe tylko z nazwy, w niektórych zawartość owocu jest mniejsza niż 1%

Żywność tego typu to tak zwane bomby kaloryczne, które dostarczają dużej ilości energii (sporo kalorii), przy niskiej wartości odżywczej (znikome ilości składników mineralnych i witamin).

UNIKAJMY JEJ!

 

 

 

 

oprac. S. Banasik

 

 

(Opracowano na podstawie artykułu D.Sokół, dietetyka i edukatora żywieniowego)

Kompetencje matematyczne

Kompetencje matematyczne zostały uznane przez Ministerstwo Edukacji za jedną z najważniejszych kompetencji, tzw. kluczowych. Matematyka to nie tylko działania i figury geometryczne. To również logiczne myślenie, wnioskowanie, a także rozwijanie sprawności motorycznych. Pomóżmy zaprzyjaźnić się z matematyką naszym dzieciom, by wzmocnić ich zdolności poznawcze i ruchowe (gimnastyka mózgu Dennisona). Istnieje wiele stron internetowych, promujących i udostępniających materiały z dziedziny królowej nauk (np. https://www.matzoo.pl/zerowka )

Matematykę można znaleźć czasem w nietypowych miejscach. A pomysły nietuzinkowe. Warto zajrzeć w deszczową pogodę i nie tylko:

https://blog.doktortusz.pl/7-sposobow-na-nude/

https://www.nauczycielskiezacisze.pl/p/karty-pracy.html

https://www.e-kolorowanki.eu/kolorowanki-edukacyjne/roznice/

https://autyzmwszkole.com/arkusze-dla-autystycznych-uczniow/

http://bystredziecko.pl/matematyka/

https://ekodziecko.com/category/edukacyjne/dziecieca-matematyka

 

Znalazła i opracowała:

Beata Wyszyńska

Zabawa, jako podstawowa forma działalności dziecka w wieku przedszkolnym

 

Zabawa jest nieodłącznym elementem dzieciństwa. Poprzez zabawę dziecko poznaje

i zaczyna rozumieć otaczający je świat, uczy się wartościować i przeżywać. Realizuje swoje pragnienia, uzewnętrznia myśli. W zabawie jest aktywne, działa, tworzy, wchodzi

w role. To właśnie zabawa jest pomocna w nawiązywaniu kontaktów społecznych, dzięki niej uczy się od innych za pomocą naśladownictwa, obserwacji. Zabawa kształtuje wyobraźnię

i osobowość dziecka, przyczynia się do kształcenia umysłu, tworzy pozytywne stany uczuciowe i rozładowuje napięcia emocjonalne. Poprzez kontakty z rówieśnikami dziecko nabywa rozmaite sprawności społeczne i tworzy własną tożsamość, a współpraca między kolegami jest napędem rozwoju intelektualnego. Wzajemne obserwacje dzieci, naśladownictwo sprzyjają uspołecznianiu. Okres przedszkolny jest okresem szczególnej aktywności dziecka, która wypływa z niego samego, jest to naturalna potrzeba, należy ją, więc zaspokoić.

W zabawach dziecięcych można dokonać podziału na zabawy: konstrukcyjne, ruchowe, tropiące, dydaktyczne, tematyczne, teatralne, badawcze.

Zabawy konstrukcyjne polegają na tworzeniu budowli, wytworów, dzieł z materiałów, które dziecko posiada w swoim zasięgu: klocki, piasek kamyki, patyki, plastelina, śnieg. Zabawy te zmuszają dziecko do wykazania się pomysłowością i inicjatywą, dają radość tworzenia oraz ukończonego dzieła. Dziecko działa na podstawie schematu lub za pomocą wyobraźni. Już drugi rok życia jest okresem, kiedy to podejmuje próby zabaw konstrukcyjnych polegających na budowaniu babek z piasku lub ustawiając klocki jeden na drugim. Dziecko starsze wykonuje konstrukcje bardziej precyzyjne i skomplikowane. Zabawy konstrukcyjne rozwijają wytrwałość, cierpliwość, konsekwencję w dążeniu do celu. Uczy się planować oraz przewidywać działania. Istotny dla dziecka staje się twór finalny zabawy,

u dziecka młodszego czynności zabawowe są celem samym w sobie.

Zabawy ruchowe obejmują czynności związane z ruchem: skoki, biegi, wszelkie ruchy lokomocyjne, poprawiając zręczność oraz motorykę dziecka. Wiele zabaw ruchowych ma charakter zespołowy, na przykład zabawa w chowanego, w berka, w klasy, wtedy dziecko musi uwzględniać pewne reguły i współdziałać z innymi. Dzięki temu rozwija się na wielu płaszczyznach, szczególnie usprawnia rozwój ruchowy oraz rozwój społeczny, jest gotowe do współpracy.

Zabawy tropiące są zabawami, dzięki którym dziecko ma kontakt z przyrodą (miejscem zabaw jest najczęściej teren otwarty) oraz przybliżają społeczną rzeczywistość. Dziecku towarzyszą dodatnie emocje, kiedy wykonuje ciekawe zadania oraz osiąga nieznany dotąd cel. Konieczna jest jednak dobra organizacja ze strony dorosłych oraz adekwatne wymagania postawione dziecku, aby efekty były zadowalające. Zabawy tropiące polegają zdobywaniu, łapaniu, na szukaniu, tropieniu. Dzięki temu dziecko uczy się pokonywać wszelkie przeszkody, ćwiczy samodyscyplinę, zaradność, zacieśnia więzi z kolegami, usprawnia percepcję wzrokową, poznaje zależności przyczynowo-skutkowe.

Charakterystyczne w zabawach dydaktycznych jest to, że są organizowane i kierowane przez opiekunów oraz proponowane dzieciom do zrealizowania. Celem jest rozwój spostrzegawczości koncentracji uwagi, myślenia, pamięci oraz wdrażają do przestrzegania reguł i zasad. Składają się na nie: układanki, gry stolikowe, loteryjki, rebusy. Zabawy dydaktyczne niezbędne są przy zapoznawaniu się przez dzieci z pojęciami matematycznymi.

Zabawy tematyczne, zwane twórczymi lub w role, wiążą się z działalnością społeczną. Dziecko odtwarza czynności i zdarzenia zaistniałe w najbliższym otoczeniu, które dotyczą zjawisk związanych z życiem osób dorosłych, ich pracą, życiem rodzinnym. W początkowej fazie zabaw, odtwarzane czynności są proste, przechodząc stopniowo w powiązane łańcuchy czynności. Gdy mamy do czynienia z zabawą zbiorową, zaobserwować można podział na role wśród jej uczestników. Dzieci używają swojej wyobraźni, dzięki czemu zabawa staje się bogatsza. Stosują również symbole w zabawie, korzystając z przedmiotów lub dokonując pewnych czynności zastępczo.

Zabawy teatralne to takie, w których w główne role wcielają się dzieci. Teatr stanowi dla nich nowy sposób ekspresji. Celem zabaw teatralnych w przedszkolu jest zdobywanie przez dzieci umiejętności poruszania się w przestrzeni, słuchania, wypowiadania się, współdziałania w zespole, rozwijania twórczej wyobraźni. Dziecko nabywa pewności siebie, pokonuje tremę, poznaje swoje możliwości, uczy się działać w zespole. Dużą rolę odgrywają także zabawy naśladowcze, np. naśladowanie postaci z bajek, zabawy z elementami dramy i pantomimy.

Zabawy badawcze pozwalają rozwinąć sprawność umysłową u dziecka. Działają rozbudzająco na zainteresowania, ułatwiają poznawanie świata, pozwalają na samodzielną aktywność, dzięki czemu dziecko staje się odkrywcą. W działaniach tych kieruje się własną intuicją, działa też zasada prób i błędów, dzięki czemu znajdują własne rozwiązania. Okazują coraz większe zainteresowanie wiedzą naukową. Zabawy badawcze pozwalają dziecku skoncentrować się na jednym z elementów otaczającej je rzeczywistości i następnie ukierunkować ją na aspekty sensoryczne i estetyczne otoczenia. Dzięki temu dziecko uczy się rozwiązywać przedstawiony mu problem, zmusza to do ciągłego poszukiwania i tworzenia, na dotarcie do najlepszego efektu końcowego. Takie działania wymagają jednak koordynacji nauczyciela, lecz głównym wykonawcą doświadczeń i eksperymentów jest dziecko.

 

 

 

Bibliografia: Klim-Klimaszewska A., Pedagogika przedszkolna, Instytut Wydawniczy Erica, Warszawa 2011; Okoń W., Zabawa, a rzeczywistość, Wyd. Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1987; Schaffer R., Psychologia dziecka, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2007.

Opracowała: Agnieszka Kondraciuk

 

 

GOTOWOŚĆ SZKOLNA

Informacja dla rodziców dzieci 5 -6 letnich … i nie tylko.

 

Rozpoczęcie nauki w szkole jest bardzo ważnym momentem w życiu każdego dziecka. Wielu świadomych rodziców zadaje sobie sprawę, że przed ich pociechą stoją nowe wyzwania, które budzą niepokój: czy dziecko sobie poradzi, czy jest gotowe do podjęcia nauki w szkole?

 

Co to jest gotowość szkolna i o czym świadczy?

 

Gotowość szkolna to taki poziom rozwoju poznawczego, fizycznego, emocjonalnego i społecznego, który umożliwi dziecku sprostanie obowiązkom szkolnym.

Osiągnięcie gotowości szkolnej jest procesem długotrwałym, gdyż dziecko musi nabyć wiele określonych doświadczeń i kompetencji oraz nauczyć się takich form myślenia i działania, które pozwolą mu aktywnie zaadaptować się do nowych warunków w szkole. Im pełniejsza dojrzałość emocjonalna, społeczna, fizyczna, umysłowa dziecka rozpoczynającego naukę w szkole oraz im korzystniejsze czynniki indywidualne i lepsze warunki środowiskowe, tym większa gwarancja powodzenia dziecka w nauce.

 

 

Obszar rozwoju fizycznego

Dziecko wykazuje dojrzałość fizyczną, gdy ma prawidłowe i stosowne do wieku ukształtowanie kośćca i mięśni, narządów wewnętrznych oraz układu nerwowego, co zapewnia mu właściwą odporność na wysiłek fizyczny, a także dobrą sprawność ruchową we wszystkich zakresach tzw. motoryki dużej i małej (czyli sprawności manualnej), nie ma zaburzonej koordynacji wzrokowo – ruchowej, ma prawidłowo funkcjonujące narządy zmysłowe i artykulacyjne, prawidłowy zgryz, a ponadto cechuje się ogólnie dobrym stanem zdrowia, ma stosowną do wieku odporność na choroby i zmęczenie.

Dbanie o rozwój umiejętności ruchowych dziecka owocuje mniejszym zmęczeniem fizycznym w szkole oraz lepszą koncentracją w czasie lekcji.

 

Obszar procesów poznawczych

Rozwój umysłowy jest ściśle związany z właściwym rozwojem spostrzegania, myślenia przyczynowo-skutkowego, dostatecznie wykształconym poziomem wyobraźni i uwagi dowolnej, rozwojem mowy oraz zdolnością do zapamiętywania i odtwarzania podawanych treści. Dziecko dojrzałe intelektualnie jest aktywne poznawczo, chce się uczyć, interesuje się czytaniem i pisaniem, dobrze orientuje się w najbliższym otoczeniu i środowisku, w którym żyje. Potrafi uważnie i ze zrozumieniem słuchać tego, co mówi nauczyciel. Swobodnie i w sposób zrozumiały wypowiada się, opowiada, wyraża życzenia, własne sądy, poprawnie wyciąga wnioski i formułuje oceny oraz umiejętnie stawia pytania. Ważny jest prawidłowy rozwój mowy, zarówno pod względem artykulacji dźwięków, jak i zasobu słów. Prawidłowy rozwój analizy i syntezy materiału spostrzeganego wzrokowo oraz materiału słownego spostrzeganego słuchowo stanowią podstawę dla nauki czytania i pisania

Obszar emocjonalno-społeczny

Rozwój emocjonalno–społeczny decyduje o umiejętności panowania nad sobą, podporządkowaniu się przepisom szkolnym, wytrwałości w działaniu oraz współdziałaniu z rówieśnikami w zabawie i w nauce. Dziecko przejawia dojrzałość emocjonalno – społeczną, gdy jest względnie samodzielne i ma motywację do wykonywania zadań, łatwo i chętnie nawiązuje kontakty i potrafi współpracować z kolegami, nauczycielami, jest obowiązkowe, wytrwałe i wrażliwe na opinię nauczyciela.

To obszar wymagający największego wsparcia i zaopiekowania. Na to, jak dziecko funkcjonuje w obszarze społeczno-emocjonalnym ma wpływ nie tylko to, w jakim jest wieku, ale i jaki ma temperament oraz jaką ma podatność na stresory, które oddziaływują na nie w danym momencie.

W jaki sposób rodzice mogą rozpoznać, czy dziecko jest gotowe do podjęcia nauki w szkole?

Rodzice doskonale znają swoje dzieci, gdyż spędzają z nimi najwięcej czasu. Dorośli uważnie obserwują pociechy, dostrzegają najmniejsze zmiany w wyglądzie i w zachowaniu, słuchają mowy, dostrzegają, czego się nauczyły, ale również potrafią przewidzieć, w jaki sposób zareagują na nowe sytuacje.

To właśnie obserwacja dziecka w różnych sytuacjach życiowych dostarcza rodzicowi informacji na temat przebiegu rozwoju w obrębie sfer, które mają znaczenie w osiągnięciu dojrzałości szkolnej. Bywa, że rodzic zauważy u swojego dziecka, coś, co wzbudzi jego niepokój i wówczas zwraca się o pomoc do specjalisty. W przypadku niewyraźnej mowy będzie to logopeda, a w przypadku wątpliwości na temat gotowości dziecka do podjęcia nauki w szkole będzie to Poradnia Pedagogiczno-Psychologiczna, która przeprowadzi test dojrzałości szkolnej.

Rodzice, którzy chcą wesprzeć swoje dziecko na progu edukacji szkolnej, przede wszystkim powinni znaleźć dla niego czas, by wspólnie z nim zdobywać nowe doświadczenia, uczyć się, bawić, słuchać i rozmawiać, aktywnie spędzać czas oraz budować przekonanie o własnej wartości dziecka i wiarę w jego możliwości.

Większość dzieci uczęszczających do przedszkola osiąga gotowość do nauki szkolnej.

Zdarza się jednak, że niektóre dzieci nie osiągają dojrzałości szkolnej w wieku siedmiu lat i z tego powodu odraczane są od obowiązku szkolnego.

Te dzieci wymagają szczególnej troski i specjalistycznej pomocy. Wśród dzieci przekraczających próg szkolny są takie, które wchodzą w obowiązki szkolne z niepełną gotowością do nauki, co naraża je na poważne niepowodzenia. O tym, czy dziecko zostanie odroczone od obowiązku szkolnego decydują rodzice, po zasięgnięciu opinii psychologa i pedagoga. Te trudne, ale konieczne decyzje muszą być poprzedzone rzetelną diagnozą psychologiczną i pedagogiczną, której dokonuje się w poradni.

 

 

OPRACOWANIE:

Anna Goździkowska-Mazanek (logopeda, psycholog)

Ewa Wojtysiak (logopeda)